- respiro
- rē-spīro, āvi, ātum, 1, v. a. and n.I.Lit., to blow or breathe back; to breathe out, exhale (class.;II.
esp. in the trop. signif.): quod nisi respirent venti, vis nulla refrenet Res... nunc quia respirant, etc.,
Lucr. 6, 568 sq.:cum aspera arteria ad pulmones usque pertineat excipiatque animam eam, quae ducta sit spiritu eandemque a pulmonibus respiret et reddat,
Cic. N. D. 2, 54, 136:ex eā pars redditur respirando,
id. ib. 2, 55, 138:malignum aëra,
to exhale, send forth, Stat. S. 2, 2, 78; cf. id. ib. 2, 4, 35; and poet.:fistula,
i. e. to sound, Calp. Ecl. 4, 74.—Transf., in gen., to take breath; to breathe, respire (only neutr. ).A.Lit.:B.propius fore eos ad respirandum,
Cic. Fin. 4, 23, 64; 3, 14, 48:sine respirem, quaeso,
Plaut. Ep. 2, 2, 20 (with recipere anhelitum); id. Pers. 3, 3, 12: O Clitopho, timeo. Clit. respiro, Ter. Heaut. 2, 2, 12; Quint. 8, 5, 14; Plin. 14, 22, 28, § 146:ut non ter deciens respiret,
Juv. 14, 28 al. —Trop., to fetch one ' s breath again, to recover breath; to recover, revive, be relieved or refreshed after any thing difficult (as labor, care, etc.); constr. absol. or ab aliquā re.(α).Absol.:(β).(improbitas) cujus in animo versatur, numquam sinit eum respirare, numquam acquiescere,
Cic. Fin. 1, 16, 52; cf.:si armis positis civitas respiraverit,
id. Fam. 6, 2, 2 (with recreari):cum tot negotiis distentus sit, ut libere respirare non possit,
id. Rosc. Am. 8, 22:respiravi, liberatus sum,
id. Mil. 18, 47:homines respirasse videbantur,
id. Sest. 38, 71; id. Att. 2, 24, 5; 7, 13, a, 3;10, 1: spatium respirandi dare,
Liv. 10, 28; 26, 26 fin.; 28, 31; Verg. A. 9, 813 al.:quo animi respirant,
Quint. 9, 4, 62.— Impers. pass.:ita respiratum, mittique legationes coeptae,
Liv. 29, 4.—With ab:2.respirare a metu,
Cic. Clu. 70, 200; id. Har. Resp. 23, 48:ab eorum mixtis precibus minisque, Liv 4, 25: a continuis cladibus,
id. 22, 18; cf.:aures poëticis voluptatibus a forensi asperitate,
Quint. 1, 8, 11.—Transf., twice in Cic., of the exertion or passion itself, to abate, diminish, cease (syn.:remittere, cessare): oppugnatio respiravit,
Cic. Phil. 8, 7, 20:cupiditas atque avaritia respirasset,
id. Quint. 16, 53.
Lewis & Short Latin Dictionary, 1879. - Revised, Enlarged, and in Great Part Rewritten. Charlton T. Lewis, Ph.D. and Charles Short. 2011.